ရကၡိဳင္-ျမန္မာ ပ႑ိတ္ ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္း ေထရုအတၳဳပတၱိအက်ဥ္း

ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ ၂၀၁၂ နိန္႔ေရ ၂၂ ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္း က်ဆံုးေရ အထိမ္းအမွတ္နိန္ ့ၿဖိဳက္္ပါသည္။
ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္းကုိ ရကၡိဳင္္ ျပည္နယ္၊ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕  ေညာင္ပင္စ်ီး႐ြာ အနီး အဖ ဦးေကာင္းစံ႐ႊီ၊ အမိ ေဒၚေအာင္ၾကြဇံရို႕ က ၁၉၁၇ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္၊ ေသာၾကာနိန္႕တြင္ ဖြားျမင္ခပါသည္။ ဆရာႀကီးေရ တစ္ဦးတည္းေသာသား ၿဖိဳက္ပါသည္။ အငယ္ေခ်ကပင္ အဘိုးၿဖိဳက္သူ ရာဇဝင္ ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္းေအာင္က ရကၡိဳင္္ ရာဇဝင္၊ ဆီးက်မ္း၊ နကၡတ္က်မ္း၊ ပူရာဏ္က်မ္းမ်ားအား ႏုတ္တိုက္အာဂံု သင္ၾကားပီးခပါသည္။ နဝမတန္းတြင္ ပညာသင္ ၾကားနီစဥ္ ဖခင္ ကြယ္လြန္ေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရၿပီး ရဟန္း ပုဂၢိဳလ္႐ုိ႕ထံတြင္ သကၠဋ၊ ပါဠိ၊ သမိုင္း၊ အင္း၊ ေဗဒင္ႏွင့္ အျခား ေလာကီ ပညာရပ္မ်ားကို သင္ၾကား ေလ့လာ ဆည္းပူးခပါသည္။
၁၉၅ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ထိ မူလတန္း ေက်ာင္းဆရာအၿဖိဳက္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခၿပီး၊ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ထိ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဌာနခြဲတြင္ ရကၡိဳင္္ ျမန္မာ ပ႑ိတ္ အၿဖိဳက္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခသည္။ ယခုလက္ဟိ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္း သုေတသန ျပတိုက္ႀကီးသည္ ဆရာႀကီး စုေဆာင္း တည္ေဆာက္ခေသာ ျပတုိက္ႀကီး ၿဖိဳက္ပါသည္။
၁၉၇၇ ခုႏွစ္ မွ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ထိ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာနခြဲတြင္ အႀကံပီးပုဂၢိဳလ္ အၿဖိဳက္ ဆက္လက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခပါသည္။
၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ထိ တူးေဖာ္ခေရ ရကၡိဳင္္ ေဝသာလီၿမိဳ႕ေဟာင္း တူးေဖာ္မႈလုပ္ငန္းတြင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ပါဝင္တူးေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ခပါသည္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ဘုရားသမိုင္း (၁၃ဝ၁ ခုႏွစ္ ပုံႏွိပ္)၊ ဦးရာဇ္ေတာင္ ဘုရားသမိုင္းက်မ္း ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္ခ်က္ (ပံုႏိွပ္) (၁၉၅၂ – ၅၃)၊ ရကၡိဳင္ အမ်ိဳးသမီး သူရဲေကာင္း အတၳဳပတၲိ (၁၉၅၃ – ၅၄) (ပံုႏိွပ္)၊ ရကၡိဳင္ ရာဇဝင္ သေခၤပက်မ္း (၁၉၅၄ – ၅၅) ပံုႏွိပ္၊ ဝသဲ ဘုရားသမိုင္း (ပံုႏွိပ္)၊ ရွင္သတ္ ဘုရားသမိုင္း (ပံုႏွိပ္) မ်ားအား ပံုႏွိပ္ ထုတ္ဝီခသည္။ ရကၡိဳင္ ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္၊ ရကၡိဳင္ ရာဇဝင္ ဘာသာျပန္၊ ရကၡိဳင္ဒဂၤါးမ်ား (ဘာသာျပန္)၊ ရကၡိဳင္ ဓာတ္ေတာ္ဘုရား ေစတီတိနန္႔ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ တန္းခိုးႀကီး ဘုရားတိ၊ သမိုင္းက်မ္းစာတိကို ေရးသား ျပဳစုၿပီး ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီး ဆာဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္ ထံတြင္ အပ္ႏွံခပါသည္။
အံေတာ္သိမ္ ဘုရားသမိုင္းက်မ္း၊ သဲထက္ ဘုရားသမိုင္း၊ ထီးေတာ္မိုး ဘုရားသမိုင္း၊ ေဘာင္းဒြတ္နတ္ေတာင္ ဘုရားသမိုင္း၊ ေဝသာလီ ဘုရားႀကီးသမိုင္း၊ သိမ္ေတာ္ႀကီး ဘုရားသမိုင္း၊ မဟာထီး ဘုရားသမိုင္း၊ ပါးေတာ္ ဘုရားသမိုင္း၊ ဘုရားေပၚ ဘုရားသမိုင္း၊ သွ်စ္ေသာင္း ဘုရားသမိုင္း၊ မဂၤလာ ဓာတ္ေ႐ႊကူ ဘုရားသမိုင္းတိကို လကၤာ စကားေျပ ေမာ္ကြန္း စေရ စာအုပ္တိကို ရီးသား ထုတ္၀ီခပါေရသည္။
ဓညဝတီမဂၢင္း စာတည္း၊ အယ္ဒီတာအၿဖိဳက္ တာဝန္ယူ ထုတ္၀ီခၿပီးေက ဓညဝတီ စာေစာင္၊ ဓညဝတီ မဂၢဇင္း၊ ရကၡိဳင္္တန္ေဆာင္ မဂၢဇင္း၊ မႏၱေလး ျပည္သူ႕ဂ်ာနယ္၊ ရန္ကုန္ မဂၢဇင္း၊ စံုေထာက္ မဂၢဇင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ စာေစာင္၊ ရကၡိဳင္္ မဂၢဇင္း၊ စစ္ေတြ ေကာလိပ္ မဂၢဇင္း၊ ရကၡိဳင္္ ျပည္နယ္ စာေစာင္၊ ဝရာဇ္ေျမ မဂၢဇင္းတိမွာ ဦးဦးသာထြန္း၊ ဦးသူရိယ အစဟိေရ ကေလာင္ နာေမတိနန္႔ ေဆာင္းပါးတိကို  ရီးသားခပါသည္။
ၿမိဳ႕ေစာင့္နတ္ ေဒဝတာဗလီ ပူေဇာ္က်မ္း၊ အဥၨန နိဒါန္း ဆီးက်မ္း၊ ရခုိင္စည္ ျပဳလုပ္ပံုနန္႔ တီးကြက္၊ တီးလုံးတိ၊ ကဗ်ာတိ စုေပါင္း စာတမ္း၊ ရကၡိဳင္္ ထိမ္းျမားမဂၤလာ ပန္းတ်ား တီးလံုး၊ တီးကြက္ႏွင့္ ျပဳလုပ္ပံု အတိုင္းအတာ စာတမ္း၊ ရကၡိဳင္္ သတ္ပံု သတ္ၫႊန္းခြဲထားျခင္း အဓိပၸာယ္ထြက္ပံု စာတမ္း၊ ရကၡိဳင္္ပလြီ (ၿပြီ) အမ်ိဳးမ်ိဳး ျပဳလုပ္ပံု အတိုင္းအတာ စာတမ္း၊ သွ်ိဳင္ဒိုင္၊ ေကာက္ဦးဆြမ္းတင္၊ ပုိးဝါ၊ ဗုဒၶ ပူဇနိယ ဆီမီးခြက္ အက၊ ေတးျခင္းကဗ်ာ စသည္႐ုိ႕ကုိ ရီးသား ျပဳစုခပါသည္။
ဆင္ယင္ ထံုးဖြဲ႕မႈက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရကၡိဳင္္ ရာဇဝင္ (မူၾကမ္း)၊ ရကၡိဳင္္အကၡရာ ဆင္းသက္လာပံုက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရကၡိဳင္္ ေက်ာက္စာ ေပါင္းခ်ဳပ္က်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရကၡိဳင္္ဘုရင္ သမိုင္းက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရကၡိဳင္္သား ေဒါင္းမာတင္ (မူၾကမ္း)၊ သွ်င္ျမဝါက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရကၡိဳင္္မင္းသမီး ဧခ်င္း ယွင္းလင္းခ်က္ (မူၾကမ္း)၊ ဗ်ာလစာတမ္း (မူၾကမ္း)၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ ေသလာဂီရီ ေမာပဗၺတ ေတာင္ၿခီရင္းမွ တိြ႕ခရေသာ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာတိ သုေတသနျပဳခ်က္ (မူၾကမ္း) စေရ စာအုပ္႐ုိ႕ကို ရီးသား ျပဳစုခပါသည္။
ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား တကၠသိုလ္ သုေတသီ PAMELA GUTMAN ၏ ANCIENT ARAKAN က်မ္းျပဳစုစဥ္တြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၊ ပါရီၿမိဳ႕မွ ပါေမာကၡ ေရာဖတ္ဆာဗ္ရ္ (BERNOT) အတြက္ ရကၡိဳင္္ပံုျပင္ လိပ္ကန္ဖာမ ဝတၴဳႏွင့္ က်ီးျဖဴ႐ြာ စာတမ္းတိကို လည္းေကာင္း၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါေမာကၡ ဦးလွသိန္း (ေခၚ) ဂြ်န္န္အိုကဲလ္ဖို႕၏ ေစတီ အေဆာက္အအံုနန္႔ နန္းအေဆာက္အအံု စာတမ္းတိကို လည္းေကာင္း၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အာယွေဖာင္ေဒးယွိန္း အတြင္းေရးမွဴး ေဒးဗစ္စတိမ္းဗာစ္၏ ေဝသာလီ ေက်ာက္႐ုပ္တု ဆင္းတုတိ၏ ႏွစ္ေပါင္း ၾကာေညာင္းမႈအား တိုင္းတာမႈ စာတမ္းကို လည္းေကာင္း၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ပါေမာကၡ အိုႏို တိုရ႐ူႏွင့္ ရကၡိဳင္္ စကားေျပာ လီယူလီသိမ္း အသံထြက္ပုံ စာတမ္းႏွင့္ ေဘာင္းဒြတ္ အရပ္တြင္ ဟိေသာ ဒတ္ခ်္ ေကာင္ဆယ္လာ အေဆာက္အအံု ပံုစံနန္႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ခပုံ စာတမ္းတိကို လည္းေကာင္း ရီးသား ျပဳစုရာတြင္ ကူညီခပါသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ ယဥ္ေက်းမႈ ဌာနႏွင့္ အျခား ပုဂၢိဳလ္႐ုိ႕ကိုလည္း ဆရာႀကီးေရ ကူညီပီးခပါသည္။ ဦးမင္းႏိုင္၏ ျပည္ေထာင္စု အကပေဒသာ စာအုပ္ (၁၉၅၉)၊ ရကၡိဳင္္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ၿဖိဳက္စိုင္နန္႔္ ဓေလ့ထံုးစံတိ စာအုပ္၊ တိုင္းရင္းသား ယဥ္ေက်းမႈ ႐ိုးရာဓေလ့ထံုးစံတိ၊ ရကၡိဳင္္ျပည္နယ္ ဘ႑ာတိုက္ႀကီးတိက်မ္း၊ ရကၡိဳင္္႐ိုးရာ စည္ေတာ္ႏွင့္ တူရိယာတီးကြက္တိ စာတမ္း၊ ျမန္မာ ေဝါဟာရ အဘိဓာန္က်မ္း ျပဳစုစဥ္ ေဝါဟာရ စာလံုးတိကို ျပဳစုၿပီး ပီးပုိ႕ျခင္း၊ ရကၡိဳင္္ေဝါဟာရ အဘိဓာန္ ျပဳစုစဥ္ ေဝါဟာရ စာလံုးတိနန္႔္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္၊ က်မ္းကိုးကားခ်က္တိကို စာအုပ္ ျပဳစုျခင္း၊ ၁၉၇၆ – ၇၇ ခု ရကၡိဳင္္ျပည္နယ္နိန္႕၊ ရကၡိဳင္္ျပည္နယ္၊ တံဆိပ္၊ ရကၡိဳင္္႐ိုးရာ က်ား/မ ဝတ္စံု စာတမ္း၊ ရကၡိဳင္္ျပည္နယ္ ၿဖိဳက္စဥ္သမိုင္း၊ ေျမာက္ဦးလမ္းၫႊန္ စေရ စာအုပ္႐ို႕ကို ပါဝင္ကူညီ ရီးသား ျပဳစုခပါသည္။
အထက္တန္းပညာ ဦးစီးဌာန ၫႊန္ခ်ဳပ္ (ျငိမ္း) ပါေမာကၡ ဦးစံသာေအာင္ အတြက္လည္း ၁၉၇၂ ခု အဘိဓမၼာ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ ပုရပိုက္ကို မိုက္ခ႐ိုဖလင္ ႐ိုက္ႏွိပ္ဖို႔အတြက္ လည္းေကာင္း၊ ဂ(က)ဝိက႑ ပါသဏက်မ္း ပီမူကို မိုက္ခ႐ိုဖလင္ ႐ိုက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လည္းေကာင္း၊ လွ်ိဳဝွက္ေက်ာက္စာ ဂဏန္းေရးနည္း ပီမူတိကုိ မုိက္က႐ိုဖလင္ ႐ုိက္ဖို႔အတြက္ လည္းေကာင္း၊ ေအဒီ ၆ ရာစုနန္႔ ယင္းမတုိင္မီက ရခုိင္ျပည္နယ္သုံး အကၡရာစာအုပ္ ျပဳစုရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ အနႏၵစျႏၵား ၈ ရာစု ရခုိင္ ေဝသာလီ စာအုပ္ ျပဳစုရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ား သမိုင္း ျပဳစုရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶ အႏုပညာ (Buddhist Art of Ancient Arakan) စာအုပ္ျပဳစုရာတြင္ လည္းေကာင္း ပါဝင္ ကူညီခပါသည္။
၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာ့အသံ ေရဒီယုိမွ ရခုိင္အသံကုိ အစဆုံး အသံလႊင့္ခပါသည္။ တိမ္ျမႇဳပ္ ေပ်ာက္ကြယ္ လားခၿပီး ၿဖိဳက္ေတ ရခုိင္ယဥ္ေက်းမႈ အမီြအႏွစ္၊ ရခုိင္သမိုင္း၊ ရခုိင့္စာပီ၊ ရခုိင့္႐ုိးရာ ဓေလ့ ထုံးတမ္းစဥ္လာတိအား ကမာၻက သိေအာင္ ရွာဖီြစုေဆာင္း လီလာ ေဖာ္ထုတ္ခပါသည္။ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေခ်ာက္ခပါသည္။ ရခုိင္သူ၊ ရခုိင္သားမ်ားကုိလည္း ရခုိင့္ယဥ္ေက်းမႈ အမီြအႏွစ္၊ ရခုိင့္သမုိင္း၊ ရခုိင့္စာပီ၊ ရခုိင့္႐ိုးရာ ဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာ ေဖာ္ထုတ္ ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔အတြက္လည္း အၿမဲ ေဆာ္ၾသခပါသည္။
ဆရာႀကီးေရ ရခုိင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အမီြအႏွစ္၊ ရခုိင့္သမုိင္း၊ ရခုိင္စာပီ၊ ရခုိင့္႐ုိးရာ ထုံးထမ္းစဥ္လာတိကုိ ရီးသား ေဖာ္ထုတ္ခေရ ဖခင္ႀကီး ၿဖိဳက္ပါသည္။
ဆရာႀကီးေရ ရခုိင္ ဒီမုိကေရစီ ရဟိေရး၊ တုိင္းရင္းသားမ်ား တန္းတူအခြင့္အေရး ရဟိေရး အတြက္လည္း စြမ္းစြမ္းတမံ ရီွွ႕တန္းမွ ဦးေဆာင္ဦး႐ြက္ ေဆာင္႐ြက္ခပါသည္။ ရခုိင္ ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္ နာယကႀကီး အၿဖိဳက္ ထမ္းေဆာင္ခၿပီးေက ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၁) တြင္ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ေယာက္လည္း ၿဖိဳက္ပါသည္။ ဆရာႀကီးေရ ရခုိင္ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ စည္း႐ုံးေရး ခရီးစဥ္အၿဖိဳက္ အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္ကို မဲဆြယ္ တရားေဟာ ထြက္စိုင္ မင္းျပားၿမိဳ႕နယ္၊ ျပားေခ်ာင္း ေက်း႐ြာ မဲဆြယ္တရားေဟာပြဲတြင္ တရားေဟာနီစိုင္ ဖမ္းဆီးခံရၿပီး ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္းကို ခံခရပါသည္။
ဆရာႀကီးအား အမ်ဳိးသားေရး တရားေဟာေရအတြက္ အမ်ဳိးမ်ဳိး စြဲခ်က္တင္ၿပီးေက ဖမ္းဆီးချခင္း ၿဖိဳက္ပါသည္။ နဝတ/ နအဖ စစ္အစုိးရ၏ တုိင္းျပည္အေပၚ မတရား ေစာ္ကားမႈတိကုိ ဆရာႀကီး၏ အခ်က္က်က် ေဝဖန္ေဟာေျပာမႈတိေၾကာင့္ နဝတ/ နအဖ စစ္ဝါဒီတိ၊ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီး ဝါဒီတိေရ အနာထက္မွာ ဒုတ္က်ေရပိုင္ ဆတ္ဆတ္ထိပနာ မခံမရပ္ႏုိင္ ၿဖိဳက္ခရပါသည္။


ယင္းေၾကာင့္ ဆရာႀကီးအား အၿငိဳးထားပနာ မတရား ဖမ္းဆီးချခင္း ၿဖိဳက္ၿပီးေက ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ အျပစ္ပီးကာ စစ္ေတြေထာင္တြင္ အက်ဥ္းခ်ထားခပါသည္။ ေထာင္က်ၿပီး ၅ လ အၾကာ ၁၉၉ဝ ၾသဂုတ္ ၁၄ တြင္ ကြယ္လြန္ခပါသည္။ (ေထာင္ထဲတြင္ နဝတ/ နအဖ စစ္ဝါဒီမ်ားက ဆရာႀကီးအား ထမင္းေကြ်းရာတြင္ စိန္ အစ ဟိေသာ အဆိပ္ပါေရ အစားအစာတိကို နိန္႔တိုင္းပိုင္ေခ်ာင္ စေကေခ် ထည့္ေကြ်း လုပ္ၾကံခေရလို႕ ရကၡိဳင္္အမ်ိဳးသားတိက ယံုၾကည္နီဂတ္ပါသည္။)။ ယေကေလ့ နဝတ/ နအဖ စစ္ဝါဒီတိက ဆရာႀကီး သီဆုံးရျခင္းေရ ဦးေဂါင္းတြင္ သီြးမတိတ္ေတ ေရာဂါ (Cerebral Haemorrhage) ျဖင့္ အက်ဥ္းေထာင္ ဆီး႐ုံတြင္ သီဆုံးခရျခင္း ၿဖိဳက္ေၾကာင္း The Truth နာေမဟိ ေဆာင္းပါးတိမွာ လုပ္ၾကံ ဖန္တီး ရီးသားခပါသည္။
ဆရာႀကီး၏ အေလာင္းကို သူ၏ဇာတိ ခ်က္ႀကြီ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သို႕ ယူေဆာင္လာၿပီးေက ဆရာႀကီး အလြန္ တန္ဖိုးထားခေရ ရန္ေအာင္ေဇယ် (ေခၚ ) သွ်စ္ေသာင္း ပုထိုးေတာ္ႀကီး ဘုရားရိပ္တြင္ ျမီျမႇဳပ္ သၿဂႋဳဟ္ခဂတ္ပါသည္။
ဆရာႀကီး ေကာင္းရာသုဂတိဘံု ဘ၀က အဖရကၡိဳင္ျပည္သူ၊ ျပည္သားတိ ဘီးဒုကၡကို ကယ္တင္ႏိုင္ပါစီေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းလွ်က္ …… ၂၂ ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္း က်ဆံုးျခင္း အထိမ္းအမွတ္အၿဖိဳက္ ဆရာႀကီး အတၳဳပတၱိကို ေဖာ္ျပယင္း ေလး၀တီမွ ဂုဏ္ျပဳပူေဇာ္ပနာ ဆရာႀကီးအား ရွီခိုးပါသည္။

ေလးဝတီ သမိုင္းမွတင္ျပပါသည္